Түүхэн сурвалж бичигт тэмдэглэгдэн үлдсэн анхны олимп МЭӨ 776 онд Грекийн Олимпия хотноо, Олимп уулын хормойд болжээ. Эртний олимп орчин цагийнхаас нэлээд ялгаатай байв. Олимпод зөвхөн Грекийн овог, аймгууд оролцох бөгөөд олимпийн өрсөлдөөний талбарт зөвхөн эрчүүд л гардаг байжээ.

Анхны олимп ганцхан өдөр үргэлжилж, зөвхөн гүйлтийн төрлөөр л зохиогдож байсан гэдэг. 

Олимпийн анхны аваргыг Короебус гэдэг. Эртний олимп зөвхөн гүйлтийн төрлөөр зохиогддог байсан бөгөөд Грекийн овог, аймгуудаас шилэгдэн ирсэн эрчүүд нэг стадий /180 метртэй тэнцэх Грекийн эртний уртыг хэмжих нэгж/ зайд уралддаг байжээ. Короебус эртний бурхдын хот гэгдэх Элис хотоос ирсэн тогооч байсан гэдэг.

Орчин цагийн анхны олимп Грекийн нийслэл Афин хотноо 1896 онд 100 метрийн гүйлтээр эхэлсэн гэдэг. Анхны аварга нь АНУ-ын тамирчин гурвалсан харайлтын төрөлд түрүүлсэн АНУ-ын тамирчин Жеймс Брэндан Конноли байв. Энэ олимпийн түүхэнд тэмдэглэгдэн үлдсэн анхны гэх тодотголтой өөр нэгэн амжилт бол ах, дүү хоёр алтан медаль хүртсэн явдал байлаа. АНУ-ын тамирчид болох Жон ба Самнер Пейн нар цэргийн гар буу болон энгийн гар бууны төрөлд түрүүлжээ.

Парист 1900 онд болсон олимпийн наадамд анх удаа эмэгтэйчүүд өрсөлджээ. Тэр жилийн анхны эмэгтэй аварга нь талбайн теннисний ганцаарчилсан төрөлд түрүүлсэн Английн тамирчин Шарлотт Купер гэгч байв. 

Жон Тейлор

1900 онд болсон Парисын олимпийн наадамд өөр нэгэн анхны тохиолдол бүртгэгдсэн нь анх удаа өнгөт арьст тамирчин олимпод оролцсон явдал байв. Францын тамирчин Константин Энрикез де Зубьета олимпийн өрсөлдөөнд хүч сорьсон анхны өнгөт арьст тамирчин болжээ. Гэхдээ анхны өнгөт арьст аварга найман жилийн дараа төрсөн юм. Тэр түүхийн эзэн нь АНУ-ын буухиа уралдааны тамирчин Жон Тейлор байлаа. Харин олимпийн аваргын алтан медаль хүртсэн Африк тивийн анхны төлөөлөл нь Этиопын тамирчин Абебе Акила байв. Тэрбээр Италийн Ром хотноо болсон 1960 оны зуны олимпийн марафон гүйлтийн төрөлд түрүүлжээ. Сонирхолтой нь, тэр хөл нүцгэн гүйсэн гэдэг.

Бельгийн шигшээ баг

Олимпийн хөтөлбөрт багтсан анхны багийн спорт нь хөлбөмбөг байв. “Парис-1900” олимпийн наадмын хөлбөмбөгийн тэмцээнд Английн шигшээ баг түрүүлсэн түүхтэй, мөнгө, хүрэл медалийг Франц ба Бельгийн баг тус тус хүртэж байжээ.

(Олимпийн бэлэг тэмдэг, хүүхэлдэй)

Олимпийн түүхэн дэх анхны маскот 1972 оны Мюнхений олимптой холбогдоно. Маскот нь Вальди нэртэй такс нохой байв. Өнгө алагласан ноосон цамцтай такс нохойн бодит гэрэл зураг харамсалтай нь байдаггүй. Зөвхөн компьютер график, зурмал зургууд л үлджээ.

Шведийн нийслэл Стокгольм хотноо 1912 онд болсон зуны V олимпод Япон улсын баг тамирчид оролцсон нь Ази тивийн анхны төлөөлөл байв. Ингэснээр таван тивийн тамирчид олимпийн далбаан дор нэгдсэн анхны тохиолдол тэр болжээ.

Гэвч Стокгольмын олимп нэгэн бараан түүхийн гэрч болсон юм. Олимпийн марафон гүйлтийн төрөлд өрсөлдсөн Португалын гүйгч Франциско Лазару 29 км зам туулаад гэнэт ухаан алдан унажээ. Наранд цохиулж, дээр нь зүрх нь ачааллаа дийлэлгүй маргааш өдөр нь амьсгал хураасан байна.

Зурагт ашигласан анхны олимп 1936 оны Берлины олимп байв. Нацист удирдагч Гитлер Берлин даяар том том дэлгэц байрлуулж, олимпийн тэмцээн, уралдааныг гаргах үүрэг өгчээ. Харин олимпийн наадмыг анх удаагаа телевизээр дамжуулсан нь 1948 оны Лондоны олимп, олон улсад дамжуулсан нь 1960 оны Ромын олимп байв.

“Рио-2016” зуны олимп Өмнөд Америкт зохиогдсон анхны олимп байлаа. Олон улсын олимпийн хороо /ОУОХ/-ноос 2009 онд Бразилын Рио-де-Жанейро хотод зуны олимп зохион байгуулах эрхийг олгосон юм. Спортын 28 төрлөөр зохиогдсон тус олимпод гольф болон регби шинээр багтсан нь бас нэгэн онцлог байлаа.

Риогийн олимптой холбоотой анхны гэх бас нэгэн түүх нь ОУОХ-ны ерөнхийлөгч Томас Бахын шийдвэрээр анх удаа дүрвэгсдийн баг өрсөлдсөн явдал байв.